Kakvu će boju očiju imati beba, često se pitaju budući roditelji. Koja je uobičajena boja očiju novorođenčeta? Da li je genetika bitna?
Koje boje očiju imamo?
Plavu, zelenu, šarene oči, braon u svim nijansama do gotovo crne. Boju naših očiju određuje količina pigmenta koja se nalazi u dužici oka. Boja očiju deteta rezultat je pigmentacije strukture koja se zove dužica, koja okružuje malu crnu rupu u centru oka (zenica) i pomaže u kontroli koliko svetla može ući u oko. Ne postoji plavi ili zeleni ili sivi pigment. Jedini pigment koji imamo u očima je braon, a njegova količina odredjuje da li će osoba imati svetle ili tamne oči.
Uobičajena boja očiju novorođenčeta
Novorodjenčad uglavnom, imaju predivnu plavu boju i ona će se u većem broju slučajeva, promeniti u zelenu ili braon boju. Razlog za to je mala količina melanina, pigmenta koji određuje boju očiju i kojeg sadrži dužica oka. Melanin je pigment koji određuje boju očiju, kose i kože. Reaguje na sunce i svetlost i menja boju u tamniju.
Kada se završava promena boje očiju?
Promena boje očiju završava izmedju 6. i 9, meseca života bebe, stvaranjem potrebne količine pigmenta. U dobi od 1 godine, deca imaju definisanu boju očiju, iako kod neke dece boja može da se menja do 6. godine a kod 10% ljudi boja može da se menja tokom života.
Boja očiju se nasleđuje, genetika je bitna?
Boja očiju je definisana nasleđem i zavisi od gena roditelja. Postoji više gena koji određuju boju. Medjutim, roditelji imaju svoj genetski kod i u njemu sačuvane gene svojih roditelja i drugih predaka. Tako dete može imati drugačiju boju od roditelja zbog gena bake i deke… Genetske varijacije ponekad daju neočekivane rezultate. Jednostavna računica za određivanje boje očiju deteta, prema tome ne postoji.
Ukoliko oba roditelja imaju braon oči 6% dece može imati plave oči. Ako oba roditelja imaju plave oči 99 % dece nasleđuje plave oči, a ne može da ima braon. Kod roditelja sa zelenim očima 75 % dece ima zelene oči i 1% braon.
Deca sa svetlijim očima su podložnija fotofobiji (osetljivost na sunčanu svetlost), jer svetle oči imaju manje pigmenta za zaštitu. Svakako, sva deca tokom leta treba da imaju zaštitu od preteranog sunčevog zračenja, da nose šeširiće, kapice i malo starija deca i naočare za sunce sa zaštitom od UV zračenja.
Heterokromija
Dete može da ima ima različite boje očiju (Heterokromija), na primjer jedno oko je plave, a drugo smeđe boje. Rezultat je manjka ili viška melanina prisutnog u šarenici oka. Najčešće je heterokromija urođena, benigna, i rezultat genetskog nasleđa (genetske mutacije tokom embrionalnog razvoja).
U nekim slučajevima, heterokromija je simptom nekog drugog stanja koje je prisutno od rođenja, ili se razvija ubrzo nakon toga. Ako vaše novorođenče ima različitu boju očiju, obratite se svom pedijatru, koji će vas uputiti kod oftamologa na pregled.
