Rinitis, zapaljenski procesi nosa, čest je problem kod beba i dece. Nos je najprominetniji deo lica i, osim što daje osobi specifični izgled, on ima više složenih funkcija.
Fiziološka uloga nosa
S obzirom na to da predstavlja početni deo disajnog puta (stoga spada u gornje respiratone puteve), nos je organ na koji vazduh prvo nailazi prilikom normalne respiracije. Sluzokoža oblaže celu unutrašnju površinu nosa i sadži trepljice i svoje žlezde. Nazalna respiracija, disanje na nos, je najprirodniji način disanja. Disanje na nos se ne prekida ni prilikom žvakanja niti prilikom sisanja. U fiziološkom smislu, udahnuti vazduh u nosu formira vazdušne struje koje zavise od same unutrašnje konfiguracije elemenata nosnih šupljna. Na protok vazduha kroz nosne šupljine utiču položaj i veličina otvora nosa kao i osobenosti nosnih školjki. Vazdušna struja koja prolazi kroz nos ima oblik parabole. Prelazi preko nosnih školjki i spušta se u zadnji deo nosa odnosno gornji sprat ždrela, a zatim u ždrelo, grkljan i pluća.
S druge strane, u nosu se vrši zagrevanje, prečišćavanje i vlaženje vazduha. Naravno, preko nosa osećamo i mirise, te nos ima i olfaktornu (mirisnu) funkciju. Postoje i druge, složenije funkcije koje ovde nećemo pominjati. U načelu, može se tvrditi da nos ima centralno mesto, kako u fiziološkim, tako i u patološkim stanjima, kada nastaju infekcije tj. zapaljenski procesi gornjih i donjih disajnih puteva.
Problem zapušenog nosa kod beba
Kod odojčadi se često viđa otežano disanje na nos i prisutan sekret u nosu. Jedan od razloga opstrukcije nosa u periodu sisanja je prelaženja mleka ili drugog tečnog sadržaja u gornje spratove ždrela odnosno zadnji deo nosa. To je uzrokovano hranjenjem deteta u vodoravnom ili polukosom položaju. Rešenje je u adekvatnom položaju pri hranjenju deteta pri čemu dete mora da bude vertikalno položeno. Tako se izbegava punjenje ždrelnog prostora iza nosa tečnim sadržajem i time sperečava njegova opstrukcija. Takođe, kod male dece do 6 meseci nosni sekret predstavlja reaktivno zapaljenje. S obzirom na to da je to period sazrevanja sluznice nosa u anatomskom i funkcionalnom smislu. Tada se i uspostavlja disanje na nos, a preko njega i nazokardiopulmonalni refleksi.
Rinitis – Zapaljenjski procesi nosa kod beba
Zapaljenje nosne sluzokože kod odojčadi je uglavnom virusnog porekla. Sluzokoža tada pokazuje hiperergičnu reakciju celog organizma. Infekcija nosa može zahvatiti sve okolne strukture: ždrelo, uši, niže partije respiratornog trakta i, što je odojče mlađe, ove reakcije su izrazitije i mogu dovesti do laringotraheobronhopulmonalnih i gastrointestinalnih komplikacija.
Simptomi akutnog rinofaringitisa kod beba
Simptomi akutnog rinofaringitisa kod odojčadi mogu ići od „jednodnevne groznice“ do teškog poremećaja opšteg stanja. U zavisnosti od imunološkog statusa deteta i eventualne pridruženosti bakterijske infekcije. U početku zapaljenja može se uočiti bistri, sluzavi sekret u predelu nosnih otvora, koji detetu ometa disanje na nos, što opet vodi do smetnji u ishrani (sisanje ili hranjenje na flašicu). Ukoliko dođe do eventualnog širenja infekcije, razvijaju se simptomi akutnog zapaljenja uva preko Eustahijeve tube (kanal koji spaja ždrelo i srednje uvo, koji je kod odojčadi kratak i širok i horizontalno postavljen ). Tada se stanje pogoršava u smislu pojave povišene temperature, pri čemu je dete uznemireno, plačljivo. U nekomplikovanim slučajevima simptomi se povlače za nekoliko dana, dok kod konsekutivnih komplikacija može doći do zapaljenja okolnih struktura srednjeg uva ( otoantritisa) ili širenja na šupljikaste ćelijske prostore pored oka uz eventualni nastanak očnih komplikacija.
Kako se postavlja dijagnoza?
Dijagnoza se postavlja na snovu kliničke slike (otežanog disanja na nos, povišene temperature, opšteg stanja kao i otorinolaringološkog pregleda).
Kako se sprovodi lečenje?
Lečenje se sastoji u uklanjanju sekreta iz nosnih šupljina, njegovim izvlačenjem iz nosa, ispiranjem nosnih šupljina fiziološkim rastvorom, ukapavanjem blagih vazokonstriktornih kapi u nos, uz antibiotike kod febrilnih stanja, naravno uz prethodnu bakteriološku identifikaciju nazalne flore.
Rinitis kod dece
Kod dece do treće godine, infekcije su obično virusne etiologije (adeno i rinovirusi) uz pridruženu bakterijsku komponentu, najčešče pneumokok.
Kod predškolske dece rinogene infekcije su slične kliničke slike, ali su blažeg toka i retko daju komplikacije. Uglavnom nastaju u hladnijim godišnjim periodima, odnosno u sezonama respiratornih virusnih infekcija. U prolećnom i letnjem periodu, kod ove dece mogu da se jave alergijski rinitisi koji su po simptomima slični akutnim infektivnim rinitisima, ali je za njih karakteristično to što kod njih nema febrilnosti, dosta često je prisutno kijanje u salvama, svrab u nosu i ždrelu.
Dijanoza se postavlja alergološkim probama, a sāmo lečenje podrazumeva toaletu nosa hipertonim nazalnim sprejevima, antihistaminicima, lokalnom intranazalnom kortikoterapijom. Kod dece ovog uzrasta može se nekad javiti i sekundarna bakterijska infekcija koja se leči po svim principima akutne infekcije. U nekim slučajevima akutno zapaljenje sluznice nosa može se javiti kao prateći simptom infektivnih bolesti kao što su grip, morbile, šarlah, rubeola, parotitis .
