Anemija kod male dece nije retkost. Na koji način se može prevenirati deficit gvožđa kod male dece? Rutinska suplementacija gvožđem kod male dece se ne preporučuje.
Anemija kod male dece – kako je sprečiti?
Deficit gvožđa prevenirati adekvatnom ishranom. Naime, prateći preporuke pedijatara o načinu i vremenu uvođenja pojedinih namirnica u ishranu odojčadi i male dece, potrebno je obratiti pažnju i na kombinovanje pojedinih namirnica, naročito namirnica koje su dobar izvor gvožđa zbog velikog broja komponenti hrane koja mogu ometati i onemogućiti iskoristljivost gvožđa iz hrane.
Posledice anemije kod dece
Nedovoljan unos gvožđa može dovesti do neodgovarajućeg razvoja deteta. Glavni problem kod deficita gvožđa u pedijatrijskoj populaciji je rizik od neadekvatnog razvoja nervnog sistema. Zatim, neadekvatnog rasta i razvoja, kao i rizik za neadekvatno funkcionisanje imunskog sistema.
Prevencija deficita gvožđa kod male dece:
- U svakodnevnu ishranu dece uvrstiti meso i ribu čime će se povećati unos gvožđa, pre svega hem gvožđa koji je predominantan izvor lako iskoristljivog gvožđa Fe.
- Uvrstiti u svakodnevnu ishranu dece i druge dobre dijetarne izvore gvožđa kao što su leguminoze, zeleno lisnato povrće, jezgrasto voće, pastu od susama (tahini), suvo grožđe, suve šljive…
- Izbegavati davati deci čajeve, mleko i mlečne proizvode uz obroke koje sadrže namirnice bogate gvožđem.
- U cilju boljeg iskorišćenja gvožđa iz namirnica koje ih sadrže, najbolje ih je kombinovati sa namirnice koje su dobar izvor vitamina C kao što salate od svežeg povrća, sokovi od ceđenog voća.
KADA JE POTREBNA SUPLEMENTACIJA GVOŽĐEM KOD DECE PROČITAJTE OVDE
Gvožđe u namirnicama (mg/100g)
Džigerica kuvana svinjska,7.8 – 17*
Govedina grilovana,3.5*
Jagnjetina pečena,2.7*
Zeleno lisnato povrće,0.7 – 2.2
Riba,0.4 – 4.1*
Piletina pečena,0.8*
Orasi/lešnici,0.9 – 6.2
Čokolada crna,2.4
Jabuka sveža,0.1 – 1.3
*hem-gvožđe
Šta je važno – kombinovanje namirnica u jelovniku deteta
Problem resorpcije gvožđe je i veliki broj komponenata iz hrane koji otežavaju resopciju gvoždja kao što su: fitinska kiselina prisutna u celom zrnu žitarica (proizvodi od integralnog brašna), leguminozama, jezgrastom voću i semenkama; oksalna kiselina prisutna u zelenom lisnatom povrću (spanać, cvekla); dijetna vlakna iz žitarica od punog zrna; kao i proteini mleka. Sva ova jedinjenja stvaraju sa gvožđem nerastvorna jedinjenja koja onemogućavaju resopciju gvožđa. Potvrđeno je da drugi minerali, poput cinka i kalcijuma mogu da se „takmiče“ za apsorpciju na nivou tankog creva.
Najbitniji faktor iz hrane koji povećava apsorpciju gvožđa je L-askorbinska kiselina, odnosno vitamin C. Smatra se da kompleksira neorgansko gvožđe i održava ga u rastvoru, a sličan efekat imaju i limunska i mlečna kiselina, kao i aminokiseline sa sumporom. Vitamin C još i redukuje feri (Fe3+) u fero (Fe2+) oblik koji je jedini oblik gvožđa koji se može resorbovati.
Ko ima najveći rizik za razvoj anemije?
Odojčad i deca koja imaju najveći rizik za razvoj anemija uzrokovanih deficitom gvožđa su:
- Prevremeno rođena odojčad (rođena pre 37. gestacijske nedelje);
- Odojčad sa malom telesnom masom na rođenju;
- Odojčad hranjena kravljim ili kozjim mleko pre navršene 1. godine života;
- Odojčad na majčinom mleku kojoj nisu nakon 6. meseca uvedene namirnice koje su izvori gvožđa;
- Deca od 1.-5. godina koja piju više od 700 ml kravljeg, kozijeg ili sojinog mleka dnevno;
- Deca koja imaju određene zdravstvene probleme kao što su celijačno oboljenje, dijabetes ili neka druga oboljenja. Ova oboljenja zahtevaju restriktivnu ishranu.
